En ja, ik blijf bij m'n thema van artiesten waar ik maar één nummer van ken. In dat thema ken ik namelijk twee nummers die nog weleens op Sky Radio worden gedraaid, en die ik allebei geweldig vind en tot het beste van wat die zender draait. Over het algemeen is het probleem met die zender dat ze heel erg veel van hetzelfde draaien, en qua stijl is het vooral heel erg hapslikweg-muziek, heel erg ene oor in en het andere weer uit. Het moet allemaal extreem goed in het gehoor liggen, dus altijd rustige muziek, die nergens in opvalt, maar daardoor ook nergens in uitblinkt, en zich nergens in weet te onderscheiden. Altijd hele veilige muziek. En ja, dat wordt al snel saai. Het is allemaal zulke nietszeggende muziek. Muzikaal behang, omdat je toch muziek moet draaien ofzo... Máár... ook op die zender wordt echt wel goede muziek gedraaid.
Het eerste voorbeeld is Matia Bazar - Ti Sento. Matia Bazar is een Italiaanse groep, die in de rest van de wereld niet al te bekend is maar met Ti Sento een wereldhit scoorde. Een echte one-hit-wonder dus. Het is ook typische Italiaanse synthpop. Dit vind ik echter wel tot de allerleukste dingen in dat genre behoren. Een zeer sterke zangeres, die met veel kracht gaat zingen, maar dat alleen doet als het echt nodig is (geen onnodige uithalen dus). Daardoor spat het refrein er echt uit, er zit een hoop kracht in. Er wordt in de bridge ook sterk tot een climax gewerkt, waar ze haar krachtige stem goed voor kunnen gebruiken. En de keyboard-deuntjes zijn aan de ene kant in dienst van het liedje, maar vallen aan de andere kant goed op in het nummer, waardoor ze voor een leuke twist zorgen. Dat viel me heel erg op sinds ik een bepaald filmpje van een live-uitvoering zag, namelijk eentje waarbij de keyboard-speler vol overgave speelt en helemaal in de muziek opgaat, helemaal uit zijn dak gaat. Sindsdien was ik verkocht. Het gaat om het volgende live-filmpje (en let dus op de keyboard-speler, al valt ie van zichzelf al erg op):
Het tweede nummer dat ik in de schijnwerpers wil zetten, is van zo'n vijf jaar later, en is ook al erg sterk gezongen door een zangeres. Het gaat nu echter om een rustiger, wat dromerig popliedje, namelijk Sleeping Satellite van de zangeres Tasmin Archer. De hele dromerige sfeer in dat nummer spreekt me ontzettend aan, maar sowieso is het een erg fijn melodieus liedje. De zangeres vind ik ook erg sterk, die nu eens erg lief en dromerig zingt, en dan weer wat rauwer uithaalt (al doet ze dat niet vaak, waardoor dat juist meer kracht heeft). En dan komt aan het eind ook nog zo'n fijn orgeltje erin. Je verwacht het niet, maar het is een erg leuke toevoeging, waardoor ook dit liedje net een extra twist in zich heeft.
Enige probleem is dat zeker die van Tasmin Archer echt maar heel weinig gedraaid wordt door Sky Radio. Ik heb hem daar absoluut wel eens gehoord, maar ik schat zo een keer in het half jaar dat ze die weer eens opzetten. Zonde, want het is een prachtig nummer.
Ja, een echte klassieker deze keer. Sterker nog, dit album wordt heel vaak genoemd, op vele sites en in vele bladen, als beste album ooit, waarbij het vaak klassiekers als Abbey Road en The Dark Side of the Moon achter zich weet te laten. Toch knap voor een album van dertig jaar later, de meeste klassiekers komen eigenlijk wel uit de jaren '60 en '70. Niet dat er toen meer of betere muziek werd gemaakt, het is gewoon een bepaalde instelling van mensen. Dit album weet het gelukkig te doorbreken, en daar ben ik blij mee, ik vind het zelf namelijk een fantastisch album. Je hebt van die mensen die al die klassiekers geweldig vinden, of van die mensen die zich er vanaf zetten en er tegenaan gaan schoppen. Dat heb ik allebei niet zo. The Dark Side of the Moon vind ik wel aardig, en Master of Puppets zelfs vrij matig. Dit album vind ik dan wel weer geweldig. Heel logisch dus, de ene vind ik goed, de ander wat minder, de ander wat kut. Net zoals het met normale albums gaat. Anyway, nu over Radiohead en dit album.
Radiohead had op het moment dat ze dit album uitbrachten al een hit gescoord met het nummer Creep van hun debuutalbum. Met hun tweede album wisten ze ook de alternatieve muziekwereld te overtuigen van hun muzikale kunnen (en scoorden ze nog een bescheiden hitje met het fenomenale, echt prachtige Street Spirit (Fade Out), met ook nog die intrigerende clip...). Er was dus een groot publiek dat uitkeek naar dat derde album. Ook omdat ze van hun eerste naar hun twee album ontzettend gegroeid waren. Het leek bijna een andere band geworden.
Omdat dit zo'n grote klassieker is, en eigenlijk elk nummer op het album uniek is, besloot ik dat het weleens leuk en de moeite waard is om hem per nummer te bespreken. Is weer eens wat anders. :)
#1: Airbag
Airbag is lange tijd mijn favoriet geweest. Wellicht omdat het het eerste nummer was dat ik hoorde. Ik heb echer ontzettend moeite gekregen om een favoriet aan te duiden, en dit nummer behoort zeker nog tot mijn favorieten. Er zijn alleen wat andere nummers die ik ook nog beter ben gaan vinden. Hoe dan ook, het is één van de beste albumopeners die ik ken. Je zit na de eerste gitaartonen namelijk al meteen helemaal in het album.
Toen ik dit album leerde kennen, was ik rond de 14. Ik kende nog niet veel muziek, en was ook nog maar weinig gewend. Ik was nog liefhebber van de poppunk van Good Charlotte. Dit album was iets heel nieuws voor mij, en ik weet nog goed dat ik het meteen heel apart vond. Ik moest er nog wat aan wennen, en het zou ook wel een tijdje duren voor ik dit album echt kon waarderen.
Het nummer bestaat niet echt uit een couplet-refrein-couplet-refrein-structuur. Dat is echter helemaal niet erg, dat is gewoon iets waar al die top 40-liefhebbers en Skyradio-luisteraars zo aan gehecht zijn. Is natuurlijk nergens voor nodig. Thom Yorke zingt erg gepassioneerd maar hij heeft niet echt een stem die meteen lekker in het gehoor ligt, dus ook daar moest ik aan wennen in eerste instantie. Zijn stem past vaak echter heel erg goed bij de muziek. Hier zingt ie prima, maar de reden dat ik dit nummer écht zo goed vindt, zijn de instrumentale gedeeltes. Er wordt een erg sterke spacy sfeer neergezet, wat ook weer perfect bij de tekst past:
"In an interstellar burst
I am back to save the universe"
Dat vat wat mij betreft goed de sfeer van het nummer samen. Vooral het hele instrumentale gedeelte als de zang helemaal is opgehouden (althans, hij zit nog een beetje te aahaahaa-en), is echt prachtig. De wat mechanisch klinkende drums stuwen het voort, en daaroverheen zijn geen saaie gitaarsolo's te horen, maar interessant gitaargedoe dat daadwerkelijk wat toevoegt aan het nummer en de sfeer. Een sterke opener dus.
#2: Paranoid Android
Paranoid Android was de eerste single van het album, en dat is een vrij gewaagde keuze, want het is niet bepaald een toegankelijk nummer. Dat het alsnog de tipparade wist te behalen, zegt dan ook een hoop. Paranoid Android wordt nog weleens de Bohemian Rhapsody van de jaren '90 genoemd. Daar valt best wat voor te zeggen, maar het verschil is: Paranoid Android is veel intenser. Bohemian Rhapsody vind ik altijd wel een leuke meezinger. Begrijp me niet verkeerd, ik vind Bohemian Rhapsody best een leuk nummer, en het opera gedeelte zelfs vrij tof, maar het is wel een nummer dat me helemaal niks doet. Ik hoor daar geen emotie in of wat dan ook. Daarom gewoon een leuke meezinger. Daar is dat nummer ook perfect geschikt voor, vind ik, aangezien het vol me pakkende melodieën zit, die meteen aanslaan.
Paranoid Android gaat wat mij betreft dieper en intenser. Natuurlijk is dat ook maar relatief, maar in ieder geval wel als je het vergelijk met de gemiddelde top 40 en top 2000-muziek (zoals de muziek van Queen). Overigens heb ik nou nog steeds niet gezegd waarom het vergeleken wordt met Bohemian Rhapsody, dat is namelijk vanwege de rapsodische structuur, het bestaat uit verschillende delen die op het eerste gehoor niet bij elkaar lijken te horen, maar toch samen een lied vormen. Nou was Queen daar echt niet als eerste mee, en deden The Beach Boys dat bijvoorbeeld al met Good Vibrations.
Radiohead doet het dus ook, en hoe! Het begint gewoon rustig, maar er komt van alles voorbij... in ieder geval alles wat een goed nummer wat mij betreft nodig heeft. Gepassioneerde zang, vol met emotie, een hele lading sfeer, en dan hebben we de belangrijkste dingen al gehad. Het nummer mag dan rustig beginnen, er wordt ook behoorlijk gerockt. Vooral aan het eind wordt het prachtig, waar het heel zweverig wordt, en Thom Yorke over zijn eigen zang heen zingt. Dat stukje is geweldig: "That's it, sir, you're leaving, the crackle of pigskin, the dust and the screaming, the yuppies networking, the panic, the vomit, the panic, the vomit, god loves his children.... god loves his children yeah!" Het gehele nummer lijkt inderdaad over paranoia te gaan, en ik heb eigenlijk bij de teksten over het gehele album het idee dat het over de huidige maatschappij gaat.
#3: Subterranean Homesick Alien
Interessante titel, ja. De echte kenners onder ons zal het wellicht bekend voorkomen. Het is namelijk een variatie op de titel Subterranean Homesick Blues, een nummer van Bob Dylan. Zowel muzikaal als tekstueel heeft het echter niks met dit nummer te maken. Het nummer gaat over het willen ontvluchten van de wereld waarin je leeft, omdat je de schoonheid er niet meer van ziet. Er wordt mooi omschreven hoe de zanger mee wil genomen worden door aliens en zij hem de wereld laten zien zoals ie het wil zien. Er is in de tekst dus ook subtiel wat onvrede verweven, onvrede met de maatschappij van tegenwoordig. Het is waar dit album over gaat. Muzikaal gezien is het nummer één van de meest poppy nummers, maar daar ben ik helemaal niet vies van. Oké, ik geef toe, het refrein is maar magertjes. Maar het is dan ook geen nummer dat om het refrein draait. Luister bijvoorbeeld eens naar de intro waar mooie gitaarlijntjes over elkaar heen gaan. Sowieso hangt in het hele nummer een prachtige melancholische sfeer. Erg mooi nummer!
#4: Exit Music (for a Film)
Exit Music (for a Film) is niet echt voor een film geschreven. Althans, niet voor zover ik weet. Ik heb door de titel altijd het idee dat het voor een fictieve film is geschreven, en eigenlijk kan iedereen z'n eigen film erbij bedenken. Het is wel duidelijk dat het nummer over twee personen gaat, die aan de vader van de ene persoon ontsnappen. Ook is duidelijk dat ze die vader haten. Zijn het geliefden die niet samen mogen zijn wellicht? Is die vader een of andere tiran die ze opgesloten houdt? Je kan het er allemaal zelf bij bedenken. Het fijne van muziek, vaak is er een hoop open ruimte waar je zelf beelden in kan zetten.
Het is misschien wel het meest intense nummer van het album. Het begint heel rustig met alleen een akoestisch gitaartje, en een bijna fluisterende Thom Yorke. Heel toepasselijk, omdat die vader hun niet mag horen. Het nummer bouwt langzaam op naar een climax, en bij de tekst "now we are one in everlasting peace" gaat het helemaal los. Er wordt vol emotie gezongen, en de strijkers en verdere insturumentatie geven het nog een behoorlijke portie drama mee. Simpel trucje, maar oh zo mooi uitgevoerd!
#5: Let Down
Gelukkig is het na dat zwaarmoedige nummer tijd voor wat luchtigers. De volgorde van liedjes is wat dat betreft perfect bedacht, want het werkt perfect om na de laatste tonen van Exit Music het luchtige, zomerse introgitaartje van Let Down te horen. Echt vrolijk en luchtig is het echter niet, zeker niet qua tekst, maar ook in de muziek zit een wat trieste ondertoon/sfeer. De zang van Thom Yorke zorgt daar nog wat extra voor. Het nummer heeft werkelijk een prachtige tekst, over de individualisering van de maatschappij. Hoe men altijd maar bezig is met zichzelf. Hoe men meer bezig is hoe ze zelf op de plek komen waar ze willen zijn, letterlijk en figuurlijk. Dat is in ieder geval waar ik aan moet denken bij de eerste regels die naar het verkeer verwijzen. Daarom kijkt men totaal niet meer naar elkaar om. Een tekst die me erg aanspreekt. Op een gegeven moment zingt ie: "One day I'm gonna grow wings, a chemical reaction, hysterical and useless". Alsof ie er bovenuit wil vliegen, zodat hij niet meer vertrapt wordt door de maatschappij, maar tegelijkertijd beseft ie dat dat nutteloos is...
Niet alleen de tekst is prachtig, ook muzikaal is het een wonderschoon nummer. Ik hoor altijd een verband tussen Subterranean Homesick Alien en Let Down, op muzikaal gebied. Die gitaartjes enzo. Voor mij hoort dat duo bij elkaar, met Exit Music (for a Film) er nog tussen. Let Down is echter nog een stuk mooier, want wat een prachtige melodieën brengen ze ten gehore. Daarbij is het vocaal gezien één van Thom's beste prestaties. Op het eerste gehoor gewoon een leuk popliedje, maar het is uitgegroeid tot één van mijn Radioheadfavorieten.
#6: Karma Police
Ondanks dat dit één van de "hits" is geweest, heeft het nooit tot mijn favorieten behoord. Dat ik hit tussen aanhalingsteken heb gezet, is omdat het wel maar een heel bescheiden hitje is geweest. Het is niet verder dan de 33e plek in de top 40 gekomen, en was er na vier weken weer uit. Maar dat het in de top 40 stond, is natuurlijk al heel wat. Zelf ben ik na al die jaren dat ik dit album ken wel een heel klein beetje uitgekeken op het nummer vergeleken met de rest van het album, als ik eerlijk moet zijn. Neemt niet weg dat het alsnog gewoon een mooi nummer is. Eigenlijk gewoon een pianoballad, maar dan met nog wat onderhuidse spanning.
De titel is gebaseerd op een grapje in de band tijdens het touren. Als iemand iets deed wat niet zo leuk of aardig was, zeiden ze voor de grap: pas maar op, want anders komt de karma politie je halen! Dat grapje is uitgegroeid tot dit nummer. Een beetje aparte tekst: "arrest that girl, her hitler hairdo is making me feel ill"? Vooral de hele outro van het nummer is de moeite waard, waarin herhalend wordt gezongen: "for a minute there I lost myself". Het geheel is overigens vrij beklemmend qua sfeer, maar dat is nog maar een voorproefje op het volgende nummer...
#7: Fitter Happier
Een liedje waar veel mensen heel weinig mee kunnen, voor zover je het een liedje kunt noemen. Het werkt dan ook het beste in de context van het album, en is voor mij een mooie manier om het album in twee delen te scheiden. Voor mijn gevoel is dat namelijk zo. Het nummer bestaat uit tekst die ze door een computer hebben laten uitspreken, met een pianootje eronder en wat bliepjes. Het zorgt voor een ontzettend beklemmend, zelfs een beetje eng sfeertje. Zelf ben ik het nummer in de loop van de tijd wel gaan waarderen (nu ik ook wat meer gewend ben op het gebied van muziek). De tekst lijkt er wel over te gaan hoe de mens zou moeten leven. Ik krijg er een beetje een Orwelliaans gevoel bij, als een soort Big Brother die je hele leven wil bepalen. Dat is waarschijnlijk ook hun punt, dat dat verkeerd is. Een origineel nummer, dat zeker, vooral als je bedenkt dat ze zijn begonnen als simpel rockbandje.
#8: Electioneering
Ik leerde dit album kennen doordat ik wel heel nieuwsgierig was naar de nummer 1 van de top 250 op Musicmeter. Ik kwam net op de site, en dat is dan één van de eerste dingen die je doet. Ik vroeg daarom mijn moeder of ze het kon downloaden en op een CD'tje branden. Dat deed ze, alleen had ze per ongeluk dit nummer er niet opgezet. Dat had ik niet meteen door, en het CD'tje zonder Electioneering heb ik nog best vaak gedraaid. Daardoor hoort dit nummer er voor mijn gevoel niet helemaal bij. Ik heb het eigenlijk ook nooit echt kunnen waarderen. Wel aardig hoor, maar gewoon een simpel ongecompliceerde rocker. Het klinkt wel lekker, maar verder heb ik er niet veel mee. De politiek geladen tekst is wel aardig, maar ook niet zo bijzonder.
#9: Climbing Up the Walls
Over beklemmend gesproken... Dat straalt dit nummer ook heel erg uit, en niet alleen dat, ik zou het zelfs een griezelig nummer noemen. Zeker als je de tekst er ook nog bij beluistert. Het gaat namelijk over een stalker, of misschien zelfs nog erger, een inbreker, een verkrachter, wie weet hoe ver het gaat... Dat mag je met je eigen fantasie invullen. De laatste regels zijn wat dat betreft veelzeggend: "I've got the smile of a local man who's got the loneliest feeling". Gewoon een doodnormale man, maar wel heel eenzaam, en die mensen kunnen doordraaien en tot erge dingen in staat zijn. Thom Yorke zingt in de persoon van die man, en omdat zijn stem ook nog eens vervormd is, geeft dat een best enge sfeer. Die drums en geluidjes in het nummer zijn zeer effectief om nog die sterke sfeer te versterken, echt een nummer waarbij ik op het puntje van m'n stoel zit. En dan die schreeuw aan het eind...
#10: No Surprises
De derde single van het album, en net als Paranoid Android weet het niet verder dan de tipparade te komen. De volgorde van de nummers is wel weer briljant, want na misschien wel het meest intense nummer van het album, krijgen we ineens een lieflijk xylofoonmelodietje te horen. Krijgen we dan eindelijk wat vrolijkheid? Nee hoor, schijn bedriegt. Tekstueel gezien is het namelijk het depressiefste nummer van het album. Het gaat over zelfmoord. De tekst doet me altijd wat, zeker het stukje: "I'll stake the quiet life, a handshake of carbon-monoxide". Heel triest. Dat het nummer zelf juist zo lief klinkt, is nogal een contradictie dus. Toch kan je door de zang wel horen dat het een beladen nummer is. Het is één van mijn favoriete nummers, samen met Let Down en Airbag, omdat het enerzijds gewoon een erg mooi popliedje is, terwijl er anderzijds zoveel emotie in verscholen zit.
#11: Lucky
Tja, waar dit nummer over gaat... weet ik niet precies. Ik denk dat het gaat over dat er een negatieve periode is geweest en de verandering daarvan in iets positiefs. Mooi nummer is het in ieder geval wel, al geeft dat nummer zijn pracht niet heel erg prijs, heb ik het idee. Je hebt soms nummers waar het er allemaal heel dik bovenop ligt, en ik heb hier een beetje het gevoel dat er een onderhuidse spanning is. Tuurlijk barst het in het refrein wel wat open, maar toch niet helemaal. Dat wordt telkens meteen ongedaan gemaakt door het weer heel ingetogen met "we're standing on the edge" te eindigen. Pas helemaal aan het eind barst het nummer echt open, om dan toch weer heel intogen te eindigen.
Een moeilijk nummer dus, er zit een mooie sfeer in, en een tekst die vragen oproept, en ik kan er vaak genoeg van genieten, maar vaak genoeg weet ik ook niet zo goed wat ik ermee moet. Alsof er iets mist aan het nummer. Desalniettemin is het wel gewoon een sterk nummer, een soort ingetogen rockballad.
#12: The Tourist
The Tourist gaat volgens mij over het feit dat je van het leven moet genieten, en stil moet staan bij de mooie momenten. Veel toeristen (zie titel) gaan heel snel door de stad heen om zoveel mogelijk te zien, en overal foto's van te maken. Radiohead wil hier eigenlijk zeggen dat je beter wat rustiger aan kan doen, en er meer van moet genieten. Het nummer zelf vind ik tot de minder interessante nummers behoren, samen met Electioneering, maar op een of andere manier werkt het wel perfect als afsluiter. Het nummer gaat misschien een beetje traag, maar aan de andere kant heeft dat ook iets meeslepend. In ieder geval zit er wel een hoop drama in. Een aardig nummer wel, maar het lijkt nergens heen te gaan. Toch doet het geen afbreuk aan het album, omdat het gewoon de perfecte afsluiter is. Oh, en wat ook nog leuk is bedacht: in The Tourist, het laatste nummer, zingt Thom "Hey man, slow down!" en in Airbag, het eerste nummer zingt Thom: "In a fast german car I'm amazed that I survived, an airbag saved my life". Een cyclus dus!
Al met al is het de klassiekerstatus wat mij betreft heel erg waard, en als er iets bovenaan al die lijstjes moet staan, ben ik er zeker blij mee als dat deze is. Een prachtig album vol met sfeer en emotie. En voor mijn gevoel past dit album echt bij de moderne tijd, ook omdat het daarover gaat natuurlijk. Daarom zal dit op den duur ook overeind blijven als klassieker, denk ik. De titel betekent dan ook iets als dat we steeds meer afhankelijk van computers worden. Dat we zelfs zelf minder gaan nadenken, omdat we de computer dat voor ons laten doen en dan zeggen we figuurlijk: "oké, computer". De computers gaan ons leven bepalen. Een interessant thema dat voor een erg sterk album heeft gezorgd.
Ja, de band heet Blue Öyster Cult, een wat aparte naam... En net als het vorige tussendoortje (Art of Noise) weer een band waar ik maar één nummer van ken. Wel een geweldig nummer overigens. Het gaat om het nummer (Don't Fear) The Reaper. Inderdaad een nummer dat erover gaat dat je niet bang moet zijn voor de dood. Een fijne boodschap, maar wat het nummer echt goed maakt, is niet de tekst. Het is de hele sfeer die het nummer uitstraalt.
De toon wordt in het nummer meteen gezet door de sterke gitaar-riff, maar het beste aan het nummer vind ik nog wel de ontzettend fijne, ietwat dromerige zang. De zang doet zelfs bijna shoegaze-achtig aan (maar dan zonder de shoegaze-gitaarmuur). Het geeft het nummer net dat beetje extra wat het nodig heeft om écht heel goed te zijn. Verder straalt het optimisme niet alleen van de tekst, maar ook van de muziek zelf af. Het nummer wordt heerlijk voortgestuwd door de gitaar-riff. Het enige wat van mij niet zo had gehoeven is die koebel, maar ach.
Verder ken ik eigenlijk helemaal niks van de band, terwijl ze toch dertien albums hebben uitgebracht. Misschien toch maar eens aan wagen... In ieder geval zet ik dit nummer vaak lekker hard op. En het heeft nog voor kippenvel gezorgd in de serie Six Feet Under. Het nummer is geweldig toegepast in een aflevering van die serie, waarna ik het nummer nog meer ben gaan waarderen. Ook niet zo gek om te gebruiken in een serie over een begrafenisonderneming overigens. ;)
